Psychiatrisch Patiëntenrecht

Psychiatrisch Patiëntenrecht

Voor psychiatrische patiënten, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening die te maken krijgen met verplichte zorg is het van groot belang dat zij deskundige begeleiding krijgen van hun rechtspositie. De toegewezen advocaat bespreekt de rechten van de cliënt en verdedigt deze ter zitting. 

Psychiatrisch patiënten behoren tot de meest kwetsbare en hulpbehoevende personen in Nederland die lang niet altijd de zorg krijgen die zij nodig hebben. Juist daarom is het van groot belang dat deze groep toegang heeft tot gedegen rechtshulp zodat ook hun rechten verdedigd worden wanneer anderen in de samenleving hieraan geen prioriteit geven.  

Het Psychiatrisch patiëntenrecht richt zich (onder meer) op het verlenen van rechtshulp aan personen die gedwongen opgenomen zijn in een psychiatrisch ziekenhuis. Dit betreft doorgaans personen die met een inbewaringstelling, een voorlopige machtiging, of een verlenging daarvan (rechterlijke machtiging) in een psychiatrisch ziekenhuis zijn opgenomen. Het kan echter ook gaan om personen die gedwongen worden opgenomen in een verpleeghuis of zwakzinnigeninrichting. 

Recent is de Wet Bopz vervangen door twee andere wetten: de Wvggz, die een zorgwet is en de wzd die zicht richt op gedwongen opnames. 

Wvggz 

De Wvggz is een zorgwet, geen opnamewet 

In de Wet Bopz was gedwongen zorg alleen mogelijk als iemand gedwongen werd ópgenomen. De Wvggz stelt de zorg centraal, waarbij een opname geen voorwaarde meer is voor het verlenen van verplichte zorg. De zorg volgt de patiënt en kan toegepast worden op de plek waar de patiënt is, bijvoorbeeld thuis. 

Een ander belangrijk verschil is dat de Wvggz meer behandelmogelijkheden kent dan de Bopz, zoals tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel en ambulante zorg. Ook kent de Wvggz meer vormen van verplichte zorg, bijvoorbeeld onderzoek naar gedrag-beïnvloedende middelen en het toedienen van medicatie. 

De rechtspositie van de patiënt is versterkt 

Onder de Wvggz toetst de rechter alle vormen van verplichte zorg vooraf, niet alleen de opname. De patiënt krijgt inspraak tijdens het hele proces en als hij dat wil, wordt hij bijgestaan door een patiënten vertrouwenspersoon. Ook is geregeld dat familieleden meer inspraak hebben in de zorg en bijgestaan worden door een familievertrouwenspersoon. 

Wzd 

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). 

Tot 2020 viel gedwongen zorg voor mensen met dementie of met een verstandelijke beperking onder de Wet Bopz. Die wet was primair gericht op psychiatrische behandelingen in een psychiatrisch ziekenhuis. 

De nieuwe Wet zorg en dwang sluit beter aan bij de zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking, waardoor mensen die hun wil niet meer kunnen uiten beter beschermd worden.  

Piketcursus psychiatrisch patiëntenrecht 

OSR biedt als enige de specialisatieopleiding waarmee je voldoet aan de deskundigheidseisen van de Raad voor Rechtsbijstand op het vlak van psychiatrisch patiëntenrecht. In deze vierdaagse piketcursus bereid je je voor op de complexe en soms weerbarstige praktijk. Vanzelfsprekend komen het juridisch kader en de nieuwe wet- en regelgeving rondom de WVGGZ en WZD aan bod. Het programma biedt inzicht in de systematiek van de WVGGZ, de zorgmaatregel en de crisismaatregel, de WZD en de samenhang tussen deze nieuwe wetten. Ook wordt de veranderde rechtspositie van de psychiatrische patiënt belicht. In de derde module staan de achtergronden zoals ziektebeelden, medicijnen en de rol van de psychiater op het programma. Module vier staat in het kader van de omgang met psychiatrisch patiënten en communicatieve vaardigheden. In deze piketcursus is naast de theoretische kennis ook het toepassen hiervan erg belangrijk. Rollenspellen met o.a. psychiaters vormen dan ook deel van het programma zodat je als advocaat optimaal wordt voorbereid op de praktijk.