Basisopleiding onderwijsrecht PO en VO

Funderend onderwijs

Het onderwijsrecht is een dynamisch rechtsgebied. De rechten en plichten van betrokkenen in het onderwijs zijn in uitgebreide, complexe en steeds veranderende regels vastgelegd. Wat is de rechtspositie van docenten, leerlingen en ouders? Hoe zit het met medezeggenschap en wat is ‘passend onderwijs’?

De docenten geven een overzicht van de Wet op het primair onderwijs (WPO) en de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO). Je krijgt inzicht in de rechtspositie van leerlingen, ouders, docenten, bestuur en medezeggenschapsraad. Daarnaast worden thema’s als de toelating en de verwijdering van leerlingen, de mate van aansprakelijkheid van onderwijsinstellingen en de verplichtingen bij leerlingen met een handicap of ondersteuningsbehoefte behandeld. Aan de hand van oordelen uit de rechtspraak en klachten- of geschillencommissies wordt duidelijk gemaakt hoe het recht op onderwijs in de praktijk invulling krijgt.

Wat is de doelgroep?

De basisopleiding onderwijsrecht PO en VO is bedoeld voor juristen, maar ook voor bijvoorbeeld directies, stafleden van besturen en medezeggenschapsraden, die meer willen weten over de juridische kaders in het onderwijs. De thema’s zijn voor de basisopleiding onderwijsrecht PO en VO en voor de basisopleiding onderwijsrecht beroeps- en hoger onderwijs gelijk, de invulling van deze basisopleiding is toegesneden op het PO en VO.

Wat is de cursusvorm?

Deze basisopleiding bestaat uit vijf modules: vijf bijeenkomsten van een dag. Vóór iedere cursusdag bereid je je voor met lesstof uit het studieboek en kun je een casus uit je eigen praktijk insturen (facultatief). Voor deze basisopleiding maken we ook gebruik van onze interactieve digitale leeromgeving.
Bij deze basisopleiding ontvang je het Basisboek Onderwijsrecht onder redactie van Pieter Huisman (Sdu, 2e druk).

Wie zijn de docenten?

• Miek Laemers
• Pieter Huisman
• Jochem Streefkerk
• Willem Lindeboom
• Dik Berkhout
• Marion Scholtes
• Stijn Voskamp

Wat leer je tijdens de basisopleiding onderwijsrecht PO en VO?

Na afloop van deze basisopleiding:

• ben je op de hoogte van de structuur van de onderwijswetgeving in Nederland;
• heb je kennis van en inzicht in bestuur en medezeggenschap in onderwijsinstellingen;
• ken je de rechten en plichten van ouders en leerlingen in onderwijs en passend onderwijs;
• ben je op de hoogte van de rechtspositie van onderwijspersoneel;
• heb je kennis van de bekostiging van onderwijs en de Wet op het onderwijstoezicht (Wot);
• kun je deze kennis toepassen in je eigen praktijk.

Wat ontvang je na afronding van de basisopleiding onderwijsrecht PO en VO?

• 25 PO-punten. Deze cursus is door de NOvA erkend als PE-cursus;
• bewijs van deelname.

Wat betekent het regeerakkoord op hoofdlijnen voor het onderwijsrecht?

Wil je alvast een voorproefje en weten wat het regeerakkoord in hoofdlijnen betekent voor het bestuursrecht? Bekijk dan het online spreekuur!

Opzet van de basisopleiding in het kort

• Je bereidt elke cursusdag voor aan de hand van een studieboek;
• Je kunt een of meer praktijkkwesties selecteren om vooraf in te sturen;
• De cursusdag bestaat uit behandeling van (een selectie van) de praktijkkwesties en uitleg van de leerstof.

Programma in het kort
Module 1: Overzicht van het onderwijssysteem en de onderwijswetgeving.
Module 2: Rechten en plichten in het onderwijs en Governance
Module 3: Toezicht en Medezeggenschap
Module 4: Rechtspositie en passend onderwijs (PO/VO)
Module 5: Klachtrecht en Aansprakelijkheid

Hieronder vindt je de volledige beschrijving van het programma.

Module 1: Overzicht van het onderwijssysteem en de onderwijswetgeving

Ochtend:
Prof. mr. M.T.A.B. Laemers
Inleiding/art. 23 Grondwet/Internationaal recht

De historische ontwikkeling van artikel 23 Gw – de verantwoordelijkheid van de regering voor het onderwijs – is van betekenis voor de huidige, wijzigende interpretatie van dat artikel door de wetgever. Aandacht wordt besteed aan drie belangrijke momenten in de geschiedenis van het grondwetsartikel: 1814, 1848 en 1917.

De arresten Maimonides en Hoornbeeck worden behandeld, alsmede enkele oordelen van het CRM (voorheen: Commissie gelijke behandeling).

De complexe structuur van het onderwijsrecht wordt geschetst aan de hand van de aanduiding van de relevante, uiteenlopende bronnen: Grondwet, sectorwetten, AMvB’s, ministeriële regelingen, gemeentelijke regelgeving, zelfregulering, beleidsregels, sectoroverstijgende wetten, en Europese en internationale verdragen. De laatstgenoemde bron van onderwijsrecht krijgt speciale aandacht door behandeling van de relevante artikelen. Twee uitspraken van het EHRM worden speciaal belicht: Leyla Sahin en Lautsi.

Middag:
prof.mr. P.W.A. Huisman
Overzicht van het onderwijssysteem en de onderwijswetgeving.

De wetgeving voor onderwijsinstellingen vormt voor buitenstaanders vaak een complex doolhof. Dit heeft onder andere te maken met de sectorale verdeling in het onderwijs, het feit dat publiek- en privaatrecht van toepassing is en de hoge omloopsnelheid van onderwijswetgeving. Ook voor praktijkjuristen is het van belang een algemene notie te hebben van de hoofdtrekken van het Nederlandse onderwijsstelsel en de hoofdlijnen in de onderwijswetgeving.

In de middag geven we een overzicht van de belangrijkste onderwijswetten, en uitwerkingen in lagere regelgeving. Ook de status en doorwerking van ‘soft regulation’, zoals codes en convenanten, komt aan bod.

We bespreken ook de casuïstiek die deelnemers mogelijk willen leveren. In de vervolgdagen wordt deze behandeld.

Module 2: Rechten en plichten en Governance

Ochtend:
Prof.mr. P.W.A. Huisman
Rechten en plichten ouders/leerlingen/deelnemers rond toelating, verwijdering en beoordelingen (po, vo en mbo)

We bespreken de belangrijkste wettelijke bepalingen rond toelating, verwijdering en beoordeling en ook de jurisprudentie gebaseerd op deze wetgeving in het po en vo. Passend onderwijs komt hier nog niet aan bod. Daarvoor is een aparte module. We staan stil bij vragen als: op welke gronden kunnen leerlingen of studenten in het mbo worden geschorst of verwijderd? Welk toelatingsbeleid mag een school hanteren, bijvoorbeeld een lotingsysteem, en mag er een bijdrage worden gevraagd voor (extra) lessen? Wat houdt de onderwijsbijeenkomst in? Kan het gedrag van de ouder(s) ertoe leiden dat de leerling wordt verwijderd? Kan de school verbieden een leerling centraal schriftelijk examen te doen? Welke gevolgen heeft het gedrag van leerlingen buiten de school?

Onderdelen

• Regels rond toelating tot het onderwijs in het po en vo
• Bijdragen en plichten ouders
• Verwijdering en schorsing van leerlingen (tuchtmaatregelen), casuïstiek
• Rol schoolbeleid en interne gedrags- of kledingcodes
• Beoordeling en overgang van leerlingen (maatstaven voor becijferen, zittenblijven, toetsing en overgang tussen onderwijssectoren zoals vmbo-havo)
• Procedures en rechtsbescherming

Middag:
mr. J. Streefkerk
Governance

Het bestuur van onderwijsinstellingen is de afgelopen jaren veranderd. Voor de praktijk is het van belang te weten wie waarvoor verantwoordelijk en aansprakelijk is. Deze module geeft een overzicht van de bestuurlijke inrichting van het Nederlandse onderwijs en de juridische positie van de actoren zoals een College van Bestuur. De inrichting van het bestel wordt complexer door veranderde wetgeving gericht op beter bestuur en intern toezicht en door het ontstaan van bovenbestuurlijke samenwerkingsverbanden.

Module 3: Toezicht en Medezeggeschap

Ochtend:
Prof. mr. M.T.A.B. Laemers
Toezicht/Wet op het onderwijstoezicht (Wot)

De Inspectie van het Onderwijs bewaakt de kwaliteit van het onderwijs en stimuleert scholen en instellingen deze kwaliteit te verbeteren. Het werkterrein van de inspectie strekt zich uit over voor- en vroegschoolse educatie, kinderopvang primair onderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, hoger onderwijs, particulier onderwijs, internationaal onderwijs, Caribisch Nederland en de samenwerkingsverbanden po en vo. Het onderwijs verandert en het toezicht op het onderwijs verandert mee. De inspectie beschikt over handhavingsinstrumenten.

Behandeld worden:
De hoofdlijnen van de WOT:

• de veranderingen sinds de inwerkingtreding en de (beoogde) vernieuwing van het toezicht door ‘toezicht in transitie’ en het wetsvoorstel Bisschop.
• werkwijze Inspectie van het onderwijs in het po en vo
• zeer zwakke scholen
• toezichtskaders
• meting onderwijsresultaten
• interventies
• rechtsbescherming
• jurisprudentie (Ibn Ghaldoun en As Siddieq)

Middag;
mr. W.D. Berkhout
Medezeggenschap

Hier behandelen we de specifieke regeling van de medezeggenschap in het onderwijs. Veel aandacht wordt besteed aan de Wet Medezeggenschap op Scholen (WMS), die de ongedeelde medezeggenschapsstructuur in het primair en voortgezet onderwijs regelt. In die sector is de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) dus niet van toepassing. Het accent zal liggen op de samenstelling (ouders, leerlingen, personeel) en de bevoegdheden van de medezeggenschapsraad. Daarnaast geven we veel aandacht aan de geschillenregeling en de rechtspraak van de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS en de Ondernemingskamer.

Kort besteden we aandacht aan de medezeggenschap in het Middelbaar Beroepsonderwijs, waar de WOR wel van toepassing is, echter met aanvullende bepalingen in de cao en een deelnemersraad. Tenslotte komt de medezeggenschap in het hoger onderwijs aan bod, waar de onderwijswetgeving een keuze biedt tussen gedeelde (vergelijkbaar met de WOR) en ongedeelde (vergelijkbaar met de WMS) medezeggenschap.

Module 4: Rechtspositie en Passend onderwijs

Ochtend:
mr. W. Lindeboom
Rechtspositie

In het ochtenddeel van deze module staat de positie van de onderwijswerknemer centraal. Wat zijn de verschillen tussen openbaar en bijzonder onderwijs? In hoeverre verschilt de arbeidsovereenkomst in het bijzonder onderwijs nog van overige werknemers met een arbeidsovereenkomst? Verder wordt aandacht besteed aan de totstandkoming van arbeidsvoorwaarden en met name aan bijzondere bepalingen in de verschillende cao’s die in het onderwijs van toepassing zijn.

Specifieke onderwerpen zijn de afvloeiingssystematiek in het primair onderwijs, het bindend advies van de commissie van beroep en de bovenwettelijke cao-regelingen in geval van werkloosheid en arbeidsongeschiktheid.

Middag:
mr. M.W.A. Scholtes
Passend onderwijs primair en voortgezet onderwijs

In de eerste plaats bekijken we het thema passend onderwijs in zijn algemeen. Welke verwachtingen mogen ouders, leerlingen en leerlingen met een beperking koesteren, hoe vult de school zorgplicht in en tegen welke praktische hindernissen lopen daarbij op? Dit werken we vervolgens uit, aan de hand van de rechtspraak van met name de Geschillencommissie Passend Onderwijs (GPO), de Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring (LBT), de Geschillencommissie oogo-jeugdplan, de Geschillencommissie oogo-ondersteuningsplan en de Landelijke Arbitragecommissie Samenwerkingsverbanden passend onderwijs. In het bijzonder geven we aandacht aan de vraag welk gevolg de invoering van passend onderwijs heeft voor beslissingen over toelating en verwijdering van leerlingen.

Module 5: Klachtrecht en Aansprakelijkheid

Ochtend:
mr. J. Streefkerk
Klachtrecht in het primair en voortgezet onderwijs

Hier zal het accent liggen op de positie van de klachtencommissies, die op grond van de onderwijswetgeving in vrijwel elke onderwijssector verplicht is voorgeschreven. Welke klachten behandelen de klachtencommissies, welk reglement is van toepassing en wat is het civiele effect van het advies van de klachtencommissie? Daarnaast komen tijdens deze module nog aan de orde: overige rechtsgangen, zoals de Bezwarencommissies functiewaardering, de Landelijke Bezwarencommissie Schoolbestuursbeslissingen en de Commissie van Beroep Schoolleidersregister PO.

Middag:
mr. S. Voskamp
Aansprakelijkheid in het onderwijs

De aansprakelijkheid van scholen jegens leerlingen krijgt steeds meer aandacht, in elk geval in de media. Ouders en studenten lijken een onderwijsinstelling sneller aan te spreken, ook voor schade. In dit dagdeel wordt daarom ingegaan op deze specifieke aansprakelijkheid in het onderwijs en daarbinnen op vier thema’s, namelijk: de aansprakelijkheid van onderwijsinstellingen (i) voor ongevallen, (ii) voor gymongevallen, (iii) voor pesten, misbruik en geweld, en (iv) voor de kwaliteit van het onderwijs.

Werkwijze

Deze leergang sluit volledig aan op de praktijk. Je gaat samen met vakgenoten concreet aan de slag met casus. Want leren doe je het beste met en van elkaar. Je krijgt daarbij ondersteuning van onze topdocenten. Boegbeelden van de juridische praktijk, die weten wat er speelt en met aanstekelijk enthousiasme doceren.

Materiaal

Bij deze leergang ontvang je het Basisboek Onderwijsrecht onder redactie van Pieter Huisman (Sdu, 2e druk).

• Anoniem - Beoordeling: 7/10
  De opleiding was prima, deskundige trainers en goed achtergrondmateriaal. De locatie was prima, centraal gelegen en had goede voorzieningen.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Erg genoten van de deskundige sprekers en de rijke ervaringsvoorbeelden die zij meebrachten. Al kan de inhoud soms wat abstract zijn, er waren genoeg casussen, ook uit eigen ervaringen van de deelnemers, om goede gesprekken over te voeren als ondersteuning van het leerproces. Daarnaast was de locatie qua bereikbaarheid en aanwezige faciliteiten uitermate geschikt voor de cursus.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Leuke cursusdag, was interessant. Ik miste soms wel wat interactie, het was vooral veel zenden. Af en toe een kort quizje of een vraag aan de zaal stellen of een andere 'werkvorm' kan even de sleur doorbreken.
• Carin Carin Gabriels - Beoordeling: 9/10
  Een waardevolle cursus die een goede basis legt voor onderwijsrecht in de breedte en daarnaast ervoor zorgt dat je weet welke informatiebronnen er zijn op dit gebied.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Goede praktische opleiding onderwijsrecht met een goede balans tussen theorie en praktijk. De diverse onderdelen waren goed aansluitend en versterkend. Absolute aanrader voor mensen die meer van onderwijsrecht willen weten en bij de basis willen beginnen!
• Anoniem - Beoordeling: 7/10
  Interessant, uitdagend. Jammer dat het niet "live" kon plaatsvinden omdat de interactie nu lastiger was. Ook voor een niet jurist zijn de meeste onderwerpen te behappen. Een goede voorbereiding is dan wel vereist. Niet alle docenten weten dat ook niet juristen deel kunnen nemen. Dat blijkt uit reacties als "dit kunnen jullie meenemen in je juridische praktijk" etc.
• Martin Martin Hofman - Beoordeling: 8/10
  Kennis goed opgefrist; weer helemaal up-to-date!
• Anoniem - Beoordeling: 9/10
  Prima inhoud. Veel geleerd, vooral over extern toezicht. Goede aanvullende documentatie. Ik ben vooral blij met de update over recente jurisprudentie.
• Anoniem - Beoordeling: 6/10
  De leergang vond ik erg veel zenden en weinig doen, behalve heel veel lezen. Wat vervolgens niet in de colleges werd gebruikt. Pas in de laatste twee (online) colleges (module 6) werd middels polls enige interactie gevraagd. De lesstof was voornamelijk gericht op primair en voortgezet onderwijs en in iets mindere mate het mbo. Aan het hbo (en wo) werd slechts gedurende 1 dag (module 3) volledig aandacht aan besteed. Tijdens de overige modules werd het hoger onderwijs aangestipt.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  nuttig. Veel geleerd. Was slopend doordat het online was, maar beide trainers wisten zo boeiend te vertellen dat je bleef luisteren.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Gedegen, inhoudelijk goed niveau, goede en prettige docenten.
• Edwin Edwin van den Hooven - Beoordeling: 8/10
  Erg goed, verhelderend op een aantal aspecten. Ook verbaasd hoe beknopt soms de kennis van het onderwijsrecht bij advocaten is.
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Ik vond de leergang heel interessant en heb veel kennis opgedaan. Tip: het zou fijn zijn als het HBO wat meer aandacht krijgt in de leergang
• Anoniem - Beoordeling: 8/10
  Locatie prima, goed bereikbaar met openbaar vervoer, prettige sfeer, goede voorzieningen. Trainer ochtenddeel: goed, overzichtelijk en praktijk gericht. Trainer middagdeel: redelijk tot goed: heb niet hele middag kunnen volgen, maar vond het wat rommelig en minder praktijk gericht.
• Anoniem - Beoordeling: 7/10
  Best interessant, maar de opleiding sloot niet aan bij de praktijk en de gewekte verwachting. Beter zou zijn om de naam van de opleiding te veranderen in Leergang Funderend Onderwijs in plaats van Leergang Onderwijsrecht. Het gaat immers voor 90% over het funderend onderwijs en nauwelijks over andere onderwijssectoren. Terwijl je op basis van de titel Leergang Onderwijsrecht zou mogen verwachten dat ook het Hoger Onderwijs en het MBO nadrukkelijk aan de orde zou komen; dat is dus helaas nauwelijks het geval.
• Anoniem - Beoordeling: 7/10
  Interessant en volledig aanbod. Het betrekken van alle onderwijssoorten maakt het soms te breed en minder passend bij eigen leervragen en praktijk.